8 dingen die mij heelde van lipoedeem

Wat is lipoedeem?

Heb je er wel eens van gehoord? Lipoedeem is een (vaak) erfelijke aandoening waardoor (vooral) vrouwen overmatig vocht en vet vasthouden op uiteenlopende plekken in het lichaam, en met name de benen. Lipoedeem kan beginnen in de pubertijd of op latere leeftijd. De ontwikkeling van lipoedeem kan intens zijn, lijkende op obesitas. De mate waarin het zich ontwikkelt kan ook beperkt blijven. De klachten die veel mensen met deze aandoening ervaren zijn:

-       Vetophopingen onder de huid in benen en armen

-       Dikke enkels maar slanke voeten

-       Pijnlijke benen, zwaar en vermoeid

-       Groot verschil van kledingmaat tussen boven- en onderlichaam

-       Moeilijk afvallen in benen en armen, maar wel afvallen op andere plekken

-       Snel blauwe plekken op armen en benen en spataderen

-       Weinig kracht krijgt in benen en armen, verlies van kracht

-       Lethargie: beweging kost veel lichamelijke en mentale inspanning

-       Moeheid, futloosheid, terneergeslagen, somber gemoed

Rond mijn 18^e begon het mij op te vallen, en rond mijn 20^e begon ik mij zorgen te maken: ik ontwikkelde overmatig dikke benen en armen en ontwikkelde de bovenstaande klachten. Ik voelde mij zwak en zwaar in mijn lichaam. Mentaal zorgde het voor vluchtgedrag: Ik wilde mijn lichaam niet voelen. Bewegen was heel confronterend: het was snel uitputtend of pijnlijk. Ik was ongelukkig met mijn lichaam en mezelf. Ik wist intuïtief dat als ik niets zou doen, dat het niet weg zou gaan en erger zou worden. Ik dacht: dit wil ik niet. Ik wil mij goed voelen in mijn lichaam! Maar hoe? Ik vond alle bewegingsvormen vervelend en zwaar. Ik wilde zo’n iemand zijn die graag beweegt, veel lacht en altijd zin heeft in de dag. Maar op dat moment ging dat bij mij bergafwaarts. Ik begon aan yoga. Intuïtief wist ik dat dit de weg was voor mij.

Ik heb een lange reis gemaakt om de lipoedeem onder controle te krijgen. Het was een proces van 10 jaar, met kleine stapjes. Ik kan het niet anders beschrijven dan een holistisch proces waarin ik lichaam, mind (geest) en hart in balans bracht. Hier komen de manieren waarop ik dat deed. Het was en is een persoonlijke reis en ik deel puur mijn persoonlijke ervaring. Maar ik wil je vertellen dat het is gelukt en dat het kan. En dat het heel veel vitaliteit en geluk oplevert!

Functionele vinyasa yoga

Ik had een grote weerstand tegen fysiek hard werken. Lichamelijke weerstand, maar ook veel mentale weerstand. Ik had een dikke innerlijke “nee” aan te kijken. Die had ik aan te kijken in de functionele vinyasa yoga. Functionele Yoga nodigt je uit bewust spanning en ontspanning in delen van je lichaam te brengen. Ik voelde mijn benen helemaal niet, en die leerde ik te voelen, aan te spannen, te stretchen: wat ik daar moeite mee!  Alles deed zeer. Het veranderde langzaam. Dankzij de combinatie van yin en yang yoga begon ik mijn spieren te voelen en te gebruiken. Daarvoor gebruikte ze minimaal en daardoor was ik verzwakt. Er was ook sprake van te weinige neurologische connectie (brein naar spier). Mijn hoofd wilde wel de spiergroep aanspannen, maar mijn zenuwstelsel kon de spiergroep niet vinden. Functionele vinyasa doorbrak dit. Aandacht en beweging samenbrengen, om steeds sterker te worden. Het bracht de “juice” terug in mijn lichaam. Kracht. Vreugde. Doorzettingsvermogen!

Yin Yoga

Ik leerde ontspannen in yin yoga waardoor mijn lichaam kon beginnen met overtollig vocht en vet op te ruimen. Ontspannen is niet hetzelfde als verdoven? Oh! Dat was een groot inzicht voor me. Ik parkeerde mijzelf altijd voor de tv, at suiker en checkte uit. Ontspannen is het schakelen naar het parasympatisch zenuwstelsel van rest & restore. Verwerken. Voelen. Yin yoga leert je diep te voelen. De fysieke weerstand, de mentale weerstand en emotionele weerstand. Alles. Ik ging door veel lagen van weerstand heen. En langzaam smolt de spanning weg en werden blokkades en belemmeringen opgeruimd.

Myofascia release

Als je niet kan ontspannen, dan kan je lichaam dus niet opruimen. Als we leren bewust te schakelen van het orthosymphatisch zenuwstelsel (actie) naar het parasymphatisch zenuwstelsel (rust), kan ons lichaam gaan verwerken. Het bindweefselnetwerk speelt een grote rol bij het transport van afvalstoffen en nutriënten. Het is ook de plek waar ontstekingen beginnen. Door de vochtbalans in mijn bindweefsel te herstellen, kon mijn lichaam afvalstoffen afvoeren. Deze afvalstoffen waren opgeslagen in het vet en vocht in de benen, enkels en armen. Ik gebruikte daarvoor myofascia technieken (waaronder ook yin yoga) waarbij je plekken in je lichaam opzoekt waar fascia (bindweefsel) hard is geworden. Deze masseer je met myofasciatechnieken zoals zelfmassage met een opgerolde deken, myofascia balletjes en fasciarollers. Mijn fasciaroller is nog altijd mijn grote vriend.

Bikram Yoga

Ik houd enorm van Bikram Yoga! Ook toen ik het verschrikkelijk vond! Ik wist het: dit is het. Dit is de oplossing! Mijn benen kleurden destijds geel door gebrek aan doorbloeding, vochtdoorstroom en voeding. Na de eerste bikram houding kleurde ze felrood omdat het bloed begon te stromen. AU! Enorm pijnlijk. Maar ik voelde mijn benen! Ik heb altijd een lage bloeddruk gehad en in Bikram was dat de grote uitdaging. De hartslag ging omhoog, de doorstroom ging aan, en ik maar lijden op mat. Duizelig, misselijk, zwak, gefrustreerd. Maar ik wist het: hier wil ik doorheen. Alleen was er een risico. Ik kon mijn spieren nog niet aanspannen in de warmte. Lukte niet. Dan kun je gewrichten beschadigen, omdat je niet kan stabiliseren. Hier werkte in aan met functionele vinyasa, waardoor de Bikram practice steeds sterker werd. En op een dag was het heerlijk. Intens. Fantastisch.

Cardio zonder stress

Hartslag omhoog brengen: een cruciaal onderdeel van werken aan lipoedeem. Naar mijn gevoel (en dus niet wetenschappelijk) is dit de kernoorzaak van mijn lipoedeem geweest, in combinatie met het mentaal-emotionele stuk. Je hartslag zorgt voor de doorstroom van bloed, maar ook van al het andere vocht in je lichaam. Waaronder lymfevocht. Ik vond het moeilijk om mijn hartslag omhoog te brengen: ik kreeg een stressreactie en checkte uit. Hard rennen was voor mij heel stressvol en blokkerend. Ik denk dat ik hier een emotioneel stuk tegenkwam waar ik niets mee kon op dat moment. Ik blokkeerde. Met yoga heb ik geleerd om in een emotioneel veilige omgeving mijn hartslag omhoog te brengen en daar doorheen te bewegen. Nu beoefen ik allerlei andere vormen van cardio (sprinten, HIT) en vind het heerlijk. Ik geef veel meer, maar put mijzelf nooit helemaal uit. Ik probeer mijn zenuwstelsel niet in stressmodus te brengen.

Trigger point massage

Zo pijnlijk en zo goed. In een trigger point massage gaat de therapeut opzoek naar de knelpunten in het fascianetwerk: jouw trigger points. Vervolgens wordt er ofwel zacht of harder gewerkt aan het trigger point. Niet alleen wordt dit punt zachter, maar het hele lichaam ademt uit. Het hele fascia netwerk reageert en gaat aan het werk met nutriënten vervoeren en afvalstoffen afvoeren. Trigger point massage bereikt plekken waar je zelf niet bij kan. En samenwerken met een therapeut leert je sensaties te ontvangen. Ik ga een paar keer per jaar naar een trigger point masseur, kom er altijd bont en blauw vandaan, maar de ruimte en doorstroom die ik ervaar weken erna is enorm.

Minder koolhydraten, meer proteïne

Na een bepaalde leeftijd (eigenlijk al 25) waren koolhydraten niet de voedingsbron waarvan ik veel moest eten. Vooral snelle koolhydraten waren funest. Alle snelle koolhydraten verteerde ik niet: ik kreeg buikpijn en sloeg het meteen op als vet en vocht. Het loslaten van snelle koolhydraten is nog steeds een heel proces. Ik ben mij over de jaren gaan richten op Ayurvedische voedingsadviezen met de vraag hoe ik mijn drie dosha’s meer in balans kon brengen. Door deze in balans te brengen, kwam mijn lichaam meer in balans. Minder opgeblazenheid, geen afvalstoffen meer vasthouden en minder buikpijn. Lichtheid!

Minder suiker

De olifant in de kamer. We don’t want to know, but we need to know. Ik at veels teveel suiker. En we hebben maar heel weinig suiker nodig. Mijn hele leven at ik er veel van. Alle suiker werd opgeslagen als vocht en vet. Ik leefde van sugar rush naar sugar rush en dat is uitputtend voor je systeem. Het loslaten van suiker is eveneens een innerlijke reis naar onthechting. De behoefte aan suiker onderdrukken had geen zin: Ik viel nog harder weer terug. Met compassie kijken naar de pijn en onrust die ik verdoofde met suiker, dat bleek de weg. Minder suiker werd meer helderheid, vreugde en welzijn. En dat proces is iedere dag gaande. Nog altijd.

Benen omhoog, enkels en voeten bewegen

Bij lipoedeem werkt vaak je lymfesysteem niet optimaal en heeft het moeite met afvalstoffen en vocht afvoeren. Het allermooiste dat je dagelijks kan doen voor jezelf is om (liefst meerdere keren per dag) met je bekken tegen de muur gaan liggen en met de benen omhoog (Viparita Karani). Vervolgens breng je het systeem in beweging door de enkels te draaien, te flexen en te pointen en vuisten te maken met tenen en weer spreiden. Vervelend? Yes! Dan werkt het. In mijn yogalessen is dit vaste prik.

Helende schop onder je kont

Dit is niet zozeer iets wat je doet, maar wat er nodig kan zijn: het cultiveren van doorzettingsvermogen en toewijding om in beweging te komen en te blijven. Want als we zitten met lipoedeem, kan bewegen voelen als een hoge berg die we moeten beklimmen. Het is een mentaal-emotioneel proces. Benader het ook zo. Geef jezelf af en toe een helende schop onder je kont wanneer je niet wilt bewegen maar in je lethargie wilt zakken. Op den duur ontwikkel je innerlijke kracht om te doen wat goed voor je is, in plaats van te zakken in weerstand.

Zelfliefde

En daar heb je ook enorm veel zelfliefde nodig! En ook zelfliefde komt niet iedereen aanwaaien en hebben we te cultiveren. De zelfliefde was voor mij nodig om de emotionele wonden die opgesloten zaten in mijn bindweefselnetwerk te bevrijden en aan te kijken. Mijn lipoedeem helen had alles te maken met oude wonden helen. Ik ging voor deze teachings naar mijn yogaleraar Anat Geiger. Naar die van Ram Dass. En Deva Yama. Het helen van het hart. Het verwelkomen van al mijn emoties en er ruimte voor dragen. De reis is die van het hoofd naar het hart. En ik leer liefhebben, mijzelf en daarmee anderen, van vele leraren in mijn leven. Wat past bij jou? Waar maakt je hart een sprongetje van? Bij wie en waar voel je het hart kriebelen? Volg dat gevoel.

Tips & links

Yin Yoga: ik geef yin & yang yogalessen en workshops bij Thrive Yoga

Functionele yoga: leerde ik van Marcel en Anat, oftwel The Fat Yogis 

Myofascia Release: lessen van Tifanny Cruishank 

Bikram Yoga en Hot Yoga: beoefen ik bij Become Yoga Amsterdam (becomeyoga.nl)

Cardio training: zit verweven in de functionele yoga en beoefen ik in de vorm van Bootcamp 

Trigger Point massage: ik ga voor goede TPM naar Doctor Feel Good

Ayurveda: ik haalde veel waarde uit het boek “A Pukka Life” van Sebastian Pole

Leren anders te eten: ik heb veel gehad aan Deliciously Ella

Leren over fascia: Lesondak, D: Fascia: What it is and Why it Matters

Ram Dass: https://www.ramdass.org/

Deva Yama: http://devayama.com